Słownictwo komputerowe po włosku

KOMPUTERY I INNE INTERNETY – SŁOWNICZEK – CZĘŚĆ I

Post, który właśnie czytacie znajduje się na blogu w zakładce Tego nie znajdziesz w repetytorium. Razem z wpisami na temat dzieci i siłowni (oczywiście pod kątem słownictwa). Ale o ile coś tam w podręcznikach i samouczkach do włoskiego o sporcie i rodzinie można jako tako znaleźć, o tyle w zakresie biurowym wiele publikacji zatrzymało się na maszynie do pisania…

Pomyślałam, że warto tę lukę uzupełnić, bo i czy istnieje bardziej adekwatne miejsce na słownictwo komputerowo-internetowe, niż blog? Zatem poniżej znajdziecie efekt moich zbiorów. W zasadzie wszystkie te słówka sama poznałam w życiu codziennym, bo z różnych programów i gier korzystam po włosku, a poza tym to Włoch zawsze ratuje mój komputer z różnych opresji.

W trakcie pracy nad postem zebrało się tego wszystkigo naprawdę dużo, dlatego postanowiłam ten informatyczny słowniczek podzielić na dwie części. Pierwsza, którą właśnie macie przed sobą, dotyczy części komputera oraz czynności, jakie możemy na nim wykonywać bez dostępu do Internetu (w tej kwestii skupiłam się głównie na edytorze tekstu Microsoft Word, ale pasjonaci gier komputerowych też znajdą coś dla siebie). Druga część będzie skupiała się z kolei na słownictwie przydatnym w sieci, ze szczególnym uwzględnieniem poczty elektronicznej oraz mediów społecznościowych.

KOMPUTER I JEGO CZĘŚCI

Na początek należy ustalić, jak po włosku nazywa się w ogóle komputer. Być może wiecie już, że Włosi bardzo lubią zapożyczenia z angielskiego. W dziedzinie informatycznej ta sympatia jest wyjątkowo zauważalna. Zatem komputer to il computer (wymawiany kompjuter). Może być on fisso (stacjonarny) lub portatile (przenośny), czyli inaczej laptop. Żeby powiedzieć “laptop” nie musimy za każdym razem używać formułki “komputer przenośny”, wystarczy il portatile. Komputer nazywany jest często również il pc (wymowa: il pici).

Części komputera możemy podzielić na te wewnętrzne (i componenti hardware interni del computer) oraz zewnętrzne (le periferiche).

“Skrzynka”, w której znajdują się elementy wewnętrze najczęściej nazywana jest il case (il kejs). Znajdziemy tam:

  • la scheda madre – płyta główna
  • il processore – procesor, znany również jako la CPU (ci-pi-u)
  • l’hard disk (interno) lub też w wersji włoskiej il disco rigido (twardy dysk)
  • la (memoria) RAM – pamięć RAM
  • la scheda audio – karta dźwiękowa
  • la scheda video/la scheda grafica – karta graficzna

[W sumie nie wiem, czy karta dźwiękowa i graficzna przez ekspertów są zaliczane do urządzeń wewnętrznych czy zewnętrznych, ale dla wiedzy czysto językowej nie ma to większego znaczenia :). Jeśli jednak jest na sali jakiś specjalista informatyczny, chętnie zostanę uświadomiona w tej dziedzinie.]

Części komputera po włosku

W następnej kolejności powiemy sobie o urządzeniach zewnętrzych (i dispositivi esterni), które łączymy (collegare – łączyć) z komputerem za pomocą kabla (il cavo) podłączonego do odpowiediego wejścia (la porta) lub działają one bezprzewodowo (wireless). Są to:

  • il monitor – monitor (z ekranem – lo schermo, na którym możemy zobaczyć il desktop, czyli pulpit lub różnego rodzaju okienka – le finestre; na pulipicie znajdziemy: l’icona – ikona, il file – dokument, la cartella – folder, la barra delle applicazioni – pasek zadań)
  • la tastiera – klawiatura (il tasto – klawisz)
  • il mouse – myszka
  • la stampante – drukarka (która może być laserowa – la stampante laser, lub atramentowa la stampante inkjet/a getto d’inchiostro; do drukowania – stampare – przyda się zapewne, do tej laserowej il toner, a do atramentowej la cartuccia, tzw. kartridż, jak również papier – la carta; wiele drukarek posiada też funkcję skanera – lo scanner, dzięki któremu możemy, uwaga uwaga… skanować! czyli scannerizzare)
  • gli altoparlanti – głośniki; le cuffie – słuchawki; il microfono – mikrofon; la webcam – kamerka
  • il lettore cd/dvd – czytnik płyt cd/dvd
  • il router – router; il modem – modem

Żeby urządzenia zewnętrze działały, zazwyczaj trzeba zainstalować (installare) odpowiedni sterownik, czyli il driver.

Jeśli chcecie poznać bardziej szczegółowe określenia co do części komputera, warto odwiedzić sklep on line włoskiego odpowiednika Media Marktu, który nie wiedzieć czemu we Włoszech nosi nazwę Media World. Podrzucam też trzy linki, pod którymi możecie znaleźć jeszcze więcej terminologii, wraz z włoskimi definicjami czy wyjaśnieniami.

Klawiatura po włosku

Aby uchronić dane (i dati), które trzymamy na komputerze, przed złymi ludźmi, warto zainstalować l’antivirus i co jakiś czas przeskanować komputer (fare una scansione) w poszukiwaniu wirusów (il virus). Jeśli nie dbamy o bezpieczeństwo naszego komputera może dojść do sytuacji, że żeby doprowadzić go do porządku, trzeba zrobić format (formattare/fare la formattazione).

Dlatego bezpiecznie jest zapisywać (salvare) istotne dla nas pliki również na jakimś nośniku zewnętrznym, typu il cd (czyt. czidi), la chiavetta/la pennetta (pen drive), l’hard disk esterno/il disco rigido esterno (dysk zewnętrzny).

Czasami dzieje się tak, że coś nam w związku z komputerem nie działa (funzionare – działać). To mogą być najróżniejsze rzeczy, może nie otwierać się jakiś program (il programma), może nie działać mikrofon itp… Bez względu na to, jaki jest problem, rozwiązanie jest jedno, niezawodne w 99% procentach – wyłączyć (spegnere) i włączyć ponownie (riaccendere). ;) W związku z tą cudowną metodą znalazłam kiedyś poniższy mem:

memy po włosku

Wg poprawnej włoszczyzny powinien on brzmieć “Prova un po’ a spegnere e riaccendere”, czyli, no właśnie, “Spróbuj wyłączyć i włączyć jeszcze raz.”. Ucinanie końcówek bezokoliczników jest typowe dla niektórych dialektów i czyni ten “cytat” jeszcze zabawniejszym, bo sprawia że brzmi w sposób bardziej naturalny, jak gdyby powiedział to do nas kolega.

A propos włączania i wyłączania, samo słówko „włączać” to accendere. Przedrostek “ri” w czasowniku zazwyczaj informuje nas, że jakaś czynność jest wykonywana ponownie. Jeśli chodzi o wyłączanie, to najpopularniejszym czasownikiem jest właśnie “spegnere”, aczkolwiek formułka “Zamknij system.”, która wyświetla się przy… zamykaniu systemu, brzmi u mnie dokładnie Arresta il sistema (od arrestare, czyli zatrzymywać). Może się też pojawić wersja Aggiorna e arresta, czyli “Zaktualizuj i zamknij”. Bo aktualizacja to l’aggiornamento.

To ciekawe, że ludzie również mogą się “aktualizować”. Np. kiedy umawiamy się ze znajomymi na wspólne wyjście, ale na dzień dzisiejszy jeszcze nie ustaliliśmy konkretów, możemy powiedzieć na przykład ci aggiorniamo domani. Czyli tak jakby „zaktualizujmy status naszych ustaleń jutro”. Możemy też powiedzieć do kogoś tienimi aggiornato, czyli “informuj mnie na bieżąco”.

Oprócz klasycznego włączania i wyłączania, komputer możemy dodatkowo zrestartować, czyli riavviare. Zwykle wybieramy tę opcję, kiedy nasz informatyczny przyjaciel się zawiesi (bloccarsi).

Gra na komputerze po włosku

I jeszcze coś dla graczy… Gracze mogą mieć różne problemy. Ich komputery mogą nie spełniać wymagań (i requisiti) danej gry (il gioco). Możemy powiedzieć wtedy kolokwialnie, że il gioco non girerà sul mio computer. Po polsku to się chyba mówiło, że gra “nie pójdzie” na moim kompie. W sensie, że nie zadziała. Czasem nawet jeśli działa ogólnie bez zarzutu, mogą pojawić się pewne nieprawidłowości. Np. nasz bohater zablokuje się w ścianie. Te błędy zarówno w języku polskim, jak i włoskim z angielskiego nazywają się bugami. Liczba pojedyncza to po włosku il bug. Bugi zwykle są naprawiane przez tak zwane łatki (le patch).

Inna kwestia to to, czy gra będzie kompatybilna (compatibile) z danym systemem operacyjnym (il sistema operativo). Jeśli chcemy zainstalować nową grę, ale zajmuje ona za dużo (occupare – zajmować, pesare – ważyć) już nam się nie mieści, trzeba będzie jakąś odinstalować (disinstallare), żeby zwolnić trochę miejsca (liberare un po’ di spazio). Zwykle wtedy zostawiamy sobie tzw. save’y, czyli zapisane gry (il salvataggio). Ze słówek, które mogą przydać się “gamerom” przychodzi mi do głowy jeszcze l’interfaccia (interfejs), la risoluzione (rozdzielczość), cliccare/fare clic (kliknąć).

WORD I TYM PODOBNE

Poza graniem, na komputerze można robić bardzo dużo bardzo różnych rzeczy, ale jedną z tych najbardziej powszechnych jest edycja plików tekstowych. W tej części wpisu zapoznam Was z włoskojęzycznymi wersjami popularnych terminów, które mogą się w tym kontekście pojawić. Przy wyborze słownictwa bazowałam się na Wordzie, ale wiele słówek z pewnością przyda się przy użyciu także innych edytorów.

W wersji Worda z roku 2016 po owtarciu pliku na górze strony mamy do wyboru następujące zakładki: File (Plik), Home (Narzędzia główne), Inserisci (Wstawianie), Progettazione (Projektowanie), Layout (Układ), Riferimenti (Odwołania), Lettere (Korespondencja), Revisione (Recenzja), Visualizza (Widok).

Pamiętajmy, że wersją wyjściową Worda jest wersja angielska, także niech nie dziwi nas, że np. Korespondencja to we włoskiej wersji Lettere, mimo że istnieje słówko “la corrispondenza”. Widocznie ktoś uznał, że w tym wypadku bardziej odpowiednim tłumaczeniem dla Mailings na polski będzie właśnie “korespondencja”, a na włoski “lettere”. Dlatego nie uczcie się tych słów, jako tłumaczeń włosko-polskich. Tym bardziej, jeśli chodzi o zakładki Inserisci (Wstawianie) i Visualizza (Widok), ponieważ tutaj w ogóle mamy opozycję czasownik-rzeczownik. Inserisci (od czasownika inserire – wstawiać, wprowadzać), to dosłownie Wstaw, a Visualizza (visualizzare – wyświetlać) – Wyświetl. Na tę różnicę prawdopodobnie ma wpływ fakt, że i słówko “Insert” i “View” (czyli wersje “oryginalne”), jeśli mnie wiedza wsparta słownikiem nie myli, można interpretować zarówno jako rzeczownik, jak i jako czasownik.

Tak apropos, działanie we włoskim Wordzie (i w innych programach również) to też niezły sposób na przećwiczenie sobie trybu rozkazującego, bo oprócz tych wspomnianych pojawia się sporo innych komend.

FILE

Przyjrzyjmy się teraz najważniejszym funkcjom i narzędziom, które znajdziemy w poszczególnych zakładkach. Po rozwinięciu menu File, wyświetli nam się między innymi taka kolumna (moja licencja na Worda wygasła, dlatego niektóre pozycje nie są podświetlone).

włoskie słownictwo komputerowe

HOME

W kolejnym menu, Home, znajdziemy najczęściej używane narzędzia. Możemy tam coś skopiować (copiare) lub wyciąć (tagliare), by następnie wkleić (incollare) w innym miejscu. Popularne Wytnij/Wklej to po włosku Copia/Incolla. W menu Home wybieramy również rodzaj oraz rozmiar czcionki (tipo e dimensione del carattere). Możemy też wybrać tu jakieś “urozmaicenie” dla naszego tekstu, takie jak pogrubienie (grassetto / scrivere in grassetto – pisać pogrubioną czcionką), kursywa (corsivo / scrivere in corsivo pisać kursywą) lub podkreślenie (sottolineato / scrivere sottolineato – pisać z podkreśleniem).

A propos kursywy, mam dla Was ciekawostkę. Wiedzieliście, że to włoski “wynalazek”? Kursywę do druku wprowadził i spopularyzował żyjący na przełomie XV i XVI wieku znany włoski wydawca i drukarz Aldo Manuzio, a zaprojektował ją Francesco Griffo da Bologna, rysownik i odlewacz czcionek. Stąd właśnie italic, angielska nazwa kursywy, a od niej skrót klawiszowy Ctrl+I.

W tej sekcji możemy między innymi również użyć narzędzia, który przerobi nam wybrany fragment tekstu na małe litery (minuscole) lub wielkie (maiuscole). Pisać małymi lub wielkimi literami, to przy okazji odpowiednio scrivere in minuscolo / maiuscolo. Natomiast w części poświęconej akapitowi (il paragrafo), możemy stworzyć listę (l’elenco), punktowaną (puntato) lub numerowaną (numerato). Ustawiamy tu także wcięcie (il rientro) tekstu, wyrównujemy go do lewej (allineare a sinistra), do prawej (allineare a destra), do środka (allineare al centro) lub też justujemy go (giustificare). W sekcji Paragrafo ustalamy też interlinię (l’interlinea) oraz odstępy (la spaziatura) między wierszami (le righe).

INSERISCI

Kolejne menu, to Wstawianie, czyli jak wcześniej ustaliliśmy, w wersji włoskiej Inserisci. Z głównych funkcji dotyczących strony (la pagina) możemy tu dodać (aggiungere) stronę tytułową (il frontespizio) czy też na przykład podział strony (interruzione di pagina). Przez menu Inserisci wstawimy również (z tych najpopularniejszych) tabelę (la tabella), obraz (l’immagine, np. z pliku – da file), kształt (la forma), wykres (il grafico), zrzut ekranu (la schermata), łącze (il collegamento), nagłówek (l’intestazione), stopkę (il piè di pagina), numer strony (il numero di pagina), pole tekstowe (la casella di testo), symbol (il simbolo).

LAYOUT

Nie będziemy zatrzymywać się przy menu Projektowanie, ponieważ jego wygląd jest uzależniony od tego co w danej chwili projektujemy, także przejdziemu od razu do układu strony, czyli Layoutu.

Tutaj ustawiamy marginesy (i margini), orientację strony (l’orientamento pagina) na pionową (verticale) lub poziomą (orizzontale) oraz jej rozmiar (la dimensione), podzielimy tekst na kolumny (le colonne). Ponownie mamy też możliwość modyfikacji różnych ustawień akapitu, o których była mowa w punkcie Home, także nie będę się powtarzać.

RIFERIMENTI

Osobiście dla mnie jedną z ważniejszych zakładek, jest (a przynajmniej była, gdy pisałam magisterke) zakładka kolejna, czyli Riferimenti, Odwołania. Do jej funkcji należy wstawianie takich elementów jak spis treści (il sommario), przypis (la nota), który może być dolny (a piè di pagina) lub końcowy (di chiusura), cytat (la citazione), bibliografia (la bibliografia), podpis (la didascalia), indeks (l’indice; r.m.).

REVISIONE

Zakładkę Lettere również w tym miejscu pominiemy, ponieważ słownictwo związane z pocztą elektroniczną omówię w drugiej części słowniczka. Zatrzymamy się natomiast na chwilę przy menu Revisione, gdzie znajdziemy np. narzędzia pozwalające na sprawdzenie tekstu (gli strumenti di correzione) pod kątem pisowni i gramatyki (controllo ortografia e grammatica), przeliczenie słów (conteggio parole) lub innych elementów tekstu.

VISUALIZZA

No i wreszcie czas na kartę Visualizza, znaną w Polsce jako Widok. Możemy tu wybrać jedną z następujących opcji wyświetlania tekstu: odczyt pełnoekranowy (la modalità di lettura), układ wydruku (il layout di stampa), układ sieci Web (il layout Web), konspekt (la struttura) i wersja robocza (la bozza). W tej sekcji zdecydujemy również na przykład, czy chcemy, aby nasz edytor wyświetlał linijkę (il righello) oraz jak duże zbliżenie (lo zoom) jest nam potrzebne.


I to chyba narazie wszystko. Jak widzicie całkiem sporo się tego uzbierało, także jak wspominałam we wstępie, słownictwo związane z różnymi aspektami działań w Internecie (przede wszystkim mail i media społecznościowe), ukaże się w osobnej części wpisu w najbliżych miesiącach, a może nawet już w grudniu! Także zapraszam serdecznie. Dajcie też proszę znać, czy uważacie powyższy post za przydatny oraz czy jest coś, czego chcielibyście się dowiedzieć, a o czym nie wspomniałam. Postaram się również aktualizować wpis, jeśli przyjdzie mi do głowy coś istotnego.

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Shopping Cart
Scroll to Top