interpunkcja język włoski

INTERPUNKCJA W JĘZYKU WŁOSKIM

Powiem szczerze, na początku myślałam, że to będzie bułka z masłem, a teraz, po zakończeniu pracy nad tym postem, doszłam do wniosku, że powinnam go zatytułować „z motyką na słońce”. Okazuje się bowiem, że ustalenie jakichś jasnych logicznych zasad odnośnie użycia znaków interpunkcyjnych w języku włoskim (zwłaszcza przecinka) wcale nie jest takie proste. Jak zwykle w tym języku, wszystko „zależy”. W każdym razie spróbowałam jakoś uporządkować to, co się dało. Wpis zaczyna się od najmniej problematycznych znaków przystankowych, których użycie pokrywa się zasadniczo z zasadami polskiej interpunkcji. Napięcie rośnie aż do najbardziej rozbudowanej części, czyli przecinka. Warto zwrócić uwagę również na użycie myślnika, dwukropka i cudzysłowu, gdyż użycie tych właśnie znaków najbardziej różni się od zasad języka polskiego.

Cudzysłów (jak i nawias, o którym też będzie mowa) to co prawda nie znak interpunkcyjny, ale graficzny, jednak umieściłam go w tym zestawieniu, gdyż informacje na jego temat mogą się przydać podczas tworzenia tekstów po włosku.

 

ZNAK ZAPYTANIA – IL PUNTO INTERROGATIVO

Znak zapytania stosujemy na końcu zdania i zasadniczo kolejne zdanie rozpoczynamy wielką literą. Wyjątkiem jest sytuacja, w której zdanie występujące po pytaniu również jest pytaniem i jest ono bezpośrednio powiązane z poprzednim. Wtedy możemy rozpocząć je małą literą.

Dove sei stato? Ti ho cercato tutto il giorno. (Gdzie byłeś? Szukałem/am cię cały dzień.)

Chi è stato? chi ha rotto il vetro? (Kto to zrobił? Kto zbił szybę?)

Cosa stai facendo? perché non mi dai retta? (Co robisz? Dlaczego się mnie nie słuchasz?)

Che cosa è successo? perché non parli? perché non rispondi alle mie domande? (Co się stało? Dlaczego nic nie mówisz? Dlaczego nie odpowiadasz na moje pytania?)

 

WYKRZYKNIK – IL PUNTO ESCLAMATIVO

Odnośnie wykrzyknika obowiązują te same zasady, co w przypadku znaku zapytania. Napiszemy zatem:

Sono davvero stanco! Ho bisogno di riposare. (Jestem naprawdę zmęczony! Potrzebuje odpocząć.)

Sono davvero felice! sono al settimo cielo! voglio raccontarlo a tutti! (Jestem naprawdę szczęśliwy! Jestem w siódmym niebie! Chcę wszystkim o tym opowiedzieć!)

 

WIELOKROPEK – I PUNTINI SOSPENSIVI

Użycie, jak w języku polskim.

 

PYTAJNIK Z WYKRZYKNIKIEM  IL PUNTO MISTO

Na końcu zdania, następuje po nim nowe zdanie rozpoczynające się wielką literą.

È possibile che abbia mentito?! Io non ci credo! (Czy to możliwe, że skłamał?! Ja w to nie wierzę!)

 

KROPKA – IL PUNTO

Kropkę stosuje się:

– na końcu zdania (jak w j. polskim)

– po skrótach, gdzie skrót powstaje po odcięciu końcowej części słowa, np. ecc. (eccetera), avv. (avvocato), doc. (documento); uwaga! nie jest to zasada bez wyjątków – co do zapisu poszczególnych skrótowców odsyłam do słownika; ciekawa sytuacja następuje przy skrótowcach tytułów w odniesieniu do kobiet, np. jeśli skrótem od tytułu „dottore”  będzie dott., to aby utoworzyć skrót od żeńskiej wersji tytułu („dottoressa”) do skrótu od formy męskiej dodamy (po kropce!) końcówkę wskazującą na rodzaj żeński, czyli wyjdzie z tego dott.ssa; analogicznie sig. (signore), sig.ra (signora), sig.na (signorina)

Kropkę stawiamy z zasady w skrótowych wersjach nazw organizacji, utworzonych od ich pierwszych liter (po każdej kropce), choć przyjęło się, żeby te najbardziej znane skróty zapisywac bez kropki (NATO, UE, UNICEF, UNESCO, ONU).

Kropki nie stawiamy po skrótach, które zostały utworzone w wyniku usunięcia centralnej części słowa, np. jr (od „junior”).

 

– do oddzielania tysięcy w numerycznym zapisie liczb, np.

1.500 – tysiąc pięćset

24.200 – dwadzieścia cztery tysiące dwieście

100.000 – sto tysięcy

 

ŚREDNIK – IL PUNTO E VIRGOLA

Na temat średnika nie będę się rozpisywać, gdyż w języku włoskim generalnie rzecz biorąc używa się go tak, jak w języku polskim.

 

DWUKROPEK – I DUE PUNTI

Użycie dwukropka z kolei przysparza Polakom więcej problemów. Najczęstszym błędem w związku z dwukropkiem jest… brak jego użycia. A konkretniej zastąpienie go myślnikiem.

W języku włoskim dwukropek ma za zadanie wytłumaczenie, wyjaśnienie, dowiedzenie tego, o czym była mowa w poprzednich częściach zdania.

„i due punti hanno la funzione di spiegare, chiarire, dimostrare quello che è stato affermato nelle frasi precedenti”

Premette il pulsante: il computer si accese. (Nacisnął przycisk – komputer się włączył.)

Conobbe Chiara: una ragazza davvero fantastica. (Poznał Chiarę – naprawdę fantastyczną dziewczynę.)

Dwukropek stosuje się również do wprowadzenia mowy zależnej, jak w języku polskim.

Disse: «Sto bene.» (Powiedział: „Czuję się dobrze.”)

Dwukropka używamy też do wprowadzenia wyliczeń.

Ho fatto molti lavori: giornalista, manager, consulente. (Pracował w wielu zawodach: jako dziennikarz, manadżer, doradca.)

Uwaga! Jeśli zdanie, w którym występuje wyliczenie, składa się z podmiotu i dopełnienia, dwukropka nie używamy.

A scuola si studiano inglese, francese e tedesco. (W szkole uczy się angielskiego, francuskiego i niemieckiego.)

(Nie! A scuola si studiano: inglese, francese e tedesco)

Ale już zdanie tego typu wymaga dwukropka:

A scuola si studiano molte lingue: inglese, francese e tedesco. (W szkole uczy się wielu języków: angielskiego, francuskiego i niemieckiego.)

Ho mangiato tre biscotti, uno yogurt e una mela. (Zjadłem/am trzy ciastka, jogurt i jabłko.)

(Nie! Ho mangiato: tre biscotti e uno yogurt)

Ale!

Ho mangiato diverse cose: tre biscotti, uno yogurt e una mela. (Zjadłem/am różne rzeczy: trzy ciastka, jogurt i jabłko.)

 

MYŚLNIK – LA LINEETTA

Myślnik w języku włoskim służy wprowadzeniu (i zamknięciu!) zdania wtrąconego, czyli, można powiedzieć, ma podobną funkcję do przecinków lub nawiasów. Należy pamiętać, że w języku włoskim myślnika nie stosujemy, jak po polsku, do wprowadzenia wyjaśnienia (tu stosujemy dwukropek). W 99% przypadków, kiedy używamy myślnika w tekście włoskim, będziemy zmuszeni użyć drugiego myślnika, do zamknięcia wtrącenia.

La lineetta – da non confondere con il trattino – è un segno della punteggiatura. (Myślnik – nie mylić z łącznikiem – jest znakiem interpunkcyjnym.)

 

DYWIZ – IL TRATTINO

Uwaga! Nie jest to znak przystankowy, ale typograficzny! Służy do łączenia wyrazów, na przykład tych urywanych na końcu linijki lub słów składających się z dwóch członów, np. italo-polacco (polsko-włoski).

 

CUDZYSŁÓW – LE VIRGOLETTE

W tekstach w języku włoskim spotykamy się z dwoma rodzajami cudzysłowów.

„Il dado è tratto.”

lub

«Il dado è tratto.»

(„Kości zostały rzucone.”)

Choć częściej, wydaje mi się, występuje opcja numer 2, której też sama używałam w swojej pracy magisterskiej.

Przy okazji myślnika oraz cudzysłowu chciałabym zwrócić uwagę na zapis dialogów w książkach (lub w innych publikacjach). Istnieją na to dwie szkoły:

– przy użyciu cudzysłowu ostrokątnego, («…») jak na poniższym przykładzie, pochodzącym z książki „Il sesso inutile” Oriany Fallaci, wyd. Rizzoli, 2015

język włoski interpunkcja

– przy użyciu myślnika, jak w poniższym przykładzie pochodzacycm ze zbioru opowiadać Stefana Benniego („Il bar sotto il mare”), wyd. Feltrinelli, 2014interpunkcja język włoski

Obie wersje są poprawne, choć wersja z cudzysłowem ostrokątnym jest częściej stosowana. Trudno się tu doszukiwać rozróżnienia na zasadzie użycie staroświeckie/nowoczesne. Jak widziecie, dwie wspomniane wydania pochodzą praktycznie z tego samego momentu, także wydaje mi się, że wybór jednego bądź drugiego zapisu, to takie widzimisię wydawnictwa/autora. Co prawda pierwsze wydanie „Il sesso inutile” ukazało się w 1961, a „Il bar sotto il mare” w 1987, także ktoś mógłby pomyśleć, że to autor wybrał sobie taką czy inną wersję zapisu, sugerując się tendencjami panującymi w danym okresie, ale z drugiej strony, we włoskim tłumaczeniu „Gry o tron” wyd. Mondadori, które posiadam, występują dialogi w cudzysłowach ostrokątnych, a jest to utwór zdecydowanie „młodszy” od dwóch pozostałych.

Podsumowując, szanujące się włoskie wydawnictwa „zezwalają” na obie wersje, także możemy uznać, że której nie wybierzemy, będzie dobrze, choć zdecydowanie częściej stosowana jest wersja z cudzysłowem.

 

NAWIAS OKRĄGŁY – LA PARENTESI TONDA

NAWIAS KWADRATOWY – LA PARENTESI QUADRA

Nawiasów używa się tak, jak w języku polskim. Delikatna różnica może dotyczyć sytuacji, w której pomijamy fragment cytowanego tekstu – w języku włoskim używamy wtedy wielokropka raczej w nawiasie kwadratowym, podczas gdy w języku polskim, wydaje mi się, mamy w tym zakresie większą dowolność.

 

PRZECINEK – LA VIRGOLA

Na deserek znak interpunkcyjny, który również w języku włoskim, podobnie jak w języku polskim, budzi najwięcej wątpliwości.

Warto jednak na początek zwrócić uwagę na podstawową różnicę między polskim, a włoskim podejściem do interpunkcji. W języku polskim interpunkcja wynika ze składni – mówiąc ogólnie, każda część zdania z odmienionym czasownikiem powinna zostać oddzielona przecinkiem. Włoska interpunkcja nazywana jest natomiast “komunikacyjną” – takie, a nie inne użycie znaków przestankowych ma służyć oddzieleniu, uwypukleniu danej porcji informacji.

Przecinka używamy:

przed lub po rzeczowniku w funkcji wołacza

Paolo, muoviti! (Paolo, ruszaj się!)

Signor Paolo, ha fame? (Panie Paolo, czy jest pan głodny?)

Scusi, Signora, sa dirmi che ore sono? (Przepraszam panią, wie pani, która jest godzina?)

po wykrzyknieniach i wezwaniach

Ehi, dico a te! (Ej, do ciebie mówię!)

Ti prego, scrivimi ogni tanto. (Proszę cię, pisz do mnie czasem.)

po przysłówkach „sì”, „no” i „bene” (kiedy przyjmują wartość całego zdania)

Sì, ce la faccio. (Tak, dam radę.)

No, non sto bene. (Nie, nie czuję się dobrze.)

Bene, verrò a trovarti domani. (Dobrze, odwiedzę cię jutro.)

w zdaniach, w których nie chcemy powtarzać kilka razy tego samego czasownika

Le fortezze furono smantellate; le città, distrutte; le campagne, devastate. (Fortece zostały zburzone, miasta – zniszczone, wsie – zdewastowane.)

przy wyliczeniach i powtórzeniach (jeśli brak spójnika lub jeśli spójnik się powtarza)

Ho incontrato Marika, Anna, Paola e Marta. (Spotkałem/am Marikę, Annę, Paolę i Martę.)

Ho incontrato Marika e Paola, e Marta, e Anna. (Spotkałem/am Marikę i Paolę, i Martę, i Annę.)

do oddzielenia zdania podrzędnego od zdania nadrzędnego w sytuacji, gdy zdanie podrzędne następuje przed zdaniem nadrzędnym (jeśli zdanie podrzędne wystąpi po zdaniu nadrzędnym, wtedy przecinka nie stawiamy)

Se fossi ricco, mi comprerei un’isola. (Gdybym był/a bogaty/a, kupił(a)bym sobie wyspę.)

Ale: Mi comprerei un’isola se fossi ricco. (Kupiłbym sobie wyspę, gdybym był bogaty.)

gdy stojące na początku zdanie podrzędne ma postać nieosobową

Secondo me, dovresti mangiare meno dolci! (Według mnie powinieneś jeść mniej słodyczy!)

Tornati a casa, ci siamo messi subito a dormire. (Wróciwszy do domu, poszliśmy natychmiast spać).

do oddzielenia wtrąceń, dopowiedzeń, zdań wtrąconych

Giacomo Leopardi, famoso poeta italiano, nacque a Recanati. (Giacomo Leopardi, znany włoski poeta, urodził się w Recanati.)

Il mio migliore amico, che è un grande tennista, ha vinto molti tornei. (Mój najlepszy przyjaciel, który jest świetnym tenisistą, wygrał wiele turniejów.)

Uwaga! W tym przypadku przecinek wystąpił przed „che”, ponieważ tak się złożyło, że od „che” zaczyna się zdanie wtrącone.

Zasadniczo jednak NIE stawia się w języku włoskim przecinka przed „che” (ani w znaczeniu „który”, ani w znaczeniu „że”). Jest to chyba największa różnica między językiem włoskim, a polskim, jeśli chodzi o użycie przecinka.

Np. Ecco le cose che gli interessano. (Oto rzeczy, które go interesują.)

È il più bel regalo che potevo aspettarmi! (To najpiękniejszy prezent, jakiego mogłem się spodziewać!)

Penso che sia meglio andare via. (Myślę, że lepiej będzie już pójść.)

Chyba że „che” przyjmie znaczenie „perché”.

Np. Maria ha lavato le lenzuola, che erano state usate. (Maria zmieniła pościel, gdyż była używana.)

To zdanie nie jest równoważne z poniższym, w którym przecinka nie postawimy.

Maria ha lavato le lenzuola che erano state usate. (Maria zmieniła pościel, która była używana.)

 

do oddzielenia niezależnych od siebie zdań współrzędnych, które łączy zwiazek logiczny

La bambina corre nel prato, vede un fiore, si ferma, lo guarda e poi lo coglie. (Dziewczynka biegnie po łące, widzi kwiat, zatrzymuje się, a potem go zrywa.)

 

Przecinkiem nie oddzielamy zdań współrzędnych, w których występują spójniki e lub o.

Carlo mangia la pasta e Giovanna beve un bicchiere di acqua. (Carlo je makaron, a Giovanna pije szklankę wody.)

Vuoi andare al mare o rimanere a casa? (Chcesz iść/jechać nad morze czy zostać w domu?)

Uwaga! Choć przed spójnikiem „e” z zasady nie stawiamy przecinka, w niektórych przypadkach (zwłaszcza w literaturze) to się zdarza.

„Mi giravo angosciata nel letto, e il sonno era un’ossessione di incubi assurdi. In uno c’era tuo padre, e piangeva.”

(“Lettera a un bambino mai nato”, Oriana Fallaci)

Postawienie przecinka przed spójnikiem “e” jest w tym przypadku zabiegiem stylistycznym, czyni podział zdania bardziej wyraźnym, uwypukla to, co przed i po przecinku. Umyślnie nie podaję tutaj tłumaczenia przytoczonego fragmentu, ponieważ, właśnie ze względu na fakt, że przecinki były tu dyktowane względami stylistycznymi, nie mogę tak po prostu wybrać sobie czy w wyrwanym z kontekstu zdaniu użyć przecinka czy nie w polskim tłumaczeniu. A do oficjalnego tłumaczenia utworu na polski nie mam w tej chwili dostępu. W każdym razie wydaje mi się, że skoro łamiecie sobie głowę nad włoską interpunkcją, to oznacza, że znacie ten język w na tyle zaawansowanym stopniu, że jesteście w stanie zrozumieć ten fragment :).

Accademia della Crusca nie wypowiada się jednocznacznie na temat poprawoności przecinka przed spójnikiem „e”, utrzymując, że wszystko zależy od intencji i stylu autora tekstu.

 

A co z innymi spójnikami?

MA

Przecinka nie stawiamy, kiedy spójnik „ma” łączy dwa słowa.

Era simpatico ma brutto. (Był sympatyczny, ale brzydki.)

Gaia è carina ma antipatica. (Gaia jest ładna, ale niesympatyczna.)

„non assomigliava più a una donna ma a una statua solenne” (“Il sesso inutile”, Oriana Fallaci)

(„nie przypominała więcej kobiety, lecz dostojny posąg”)

“L’uva era matura ma salata […].” (“Il bar sotto il mare”, Stefano Benni)

Winogrona były dojrzałe, ale słone (…).

Zazwyczaj nie stawiamy przecinka, kiedy „ma” łączy dwa krótkie zdania.

Ascolta ma non risponde. (Słucha, ale nie odpowiada.)

Podreśliłam słowo „zazwyczaj”, ponieważ również i tu użycie przecinka zależy od intencji piszącego. Przykładowe zdanie mogłoby zostać zapisane również w następujący sposób:

Ascolta, ma non risponde.

W tym przypadku, używając przecinka, wprowadzamy bardziej znaczącą pauzę, która sprawia, że pierwsza część zdania staje się bardziej wyrazista. Innymi słowy, podkreślamy, że ktoś rzeczywiście słucha.

Inny przykład to:

Giorgio guarda ma non vede. (Giorgio patrzy, ale nie widzi.)

Giorgio guarda, ma non vede.

W drugiej wersji podkreślamy fakt, że Giorgio rzeczywiście patrzy.

Przecinka przed „ma” użyjemy zazwyczaj w długich zdaniach złożonych, zwłaszcza jeśli zdania je budujące posiadają inne podmioty.

Di solito d’estate abbiamo il tempo buono, ma l’anno scorso ha piovuto molto. (Zazwyczaj mamy ładną pogodę, ale w zeszłym roku dużo padało.)

Chyba że „ma” pojawi się w części zdania wyrażającej jakiś warunek, wprowadzonej przez „se”.

Il matrimonio di chi è stato dichiarato infermo di mente può essere impugnato se l’infermità è stata scoperta posteriormente ma esisteva già al tempo del matrimonio. (Zawarcie związku małżeńskiego osoby uznanej za niepoczytalną umysłowo może zostać unieważnione jeśli niepoczytalność została odkryta później, ale istniała już w chwili zawarcia związku małżeńskiego.)

 

Podobna zasada (czyli użycie przecinka przy krótkich zdaniach i jego brak przy długich) obowiązuje, jak wynika z moich obserwacji i dostępnych informacji, również w przypadku innych spójników przeciwstawnych.

Na przykład „però” wystąpiło w zbiorze “Il bar sotto il mare” Benniego 9 razy i w 8/9 przypadkach były to zdania krótkie, podobne do poniższego i przecinek nie został użyty.

Tutti erano però d’accordo su un punto […]. (Wszyscy jednak zgadzali się co do jednej kwestii (…).)

La radio però restò muta. (Radio jednak wciąż milczało.)

Jedyny raz “però” zostało oddzielone przecinkiem w poniższym zdaniu:

Alfredo non comprese bene la minaccia, però si spaventò e cercò di voltare a sinistra, ma piombò una Mercedes che li centrò in pieno. (Alfred nie do końca zrozumiał groźbę, ale i tak się przestraszył i próbował obrócić w lewo, lecz staruszków potrącił mercedes.)

 

PERCHÉ

Przed „perché” zwykle nie stawiamy przecinka, choć czasami może on mieć wpływ na charakter następującej po nim informacji.

Przed „perché” nie stawiamy przecinka, kiedy pojawia się ono w odpowiedzi na pytanie o przyczynę. Np.

Perché studi l’italiano? – Studio l’italiano perché mi piace. (Dlaczego uczysz się włoskiego? – Uczę się włoskiego, bo lubię/podoba mi się.)

Postawimy przecinek przed “perché” w sytuacji, gdy wprowadza ono dodatkowe wyjaśnienie, o które nikt nie pytał. Np.

Che lingua studi? – Studio l’italiano, perché mi piace. (Jakiego języka się uczysz? – Uczę się włoskiego, bo lubię/podoba mi się.)

 

Nie stawiamy przecinka, kiedy „perché” występuje w pytaniu zależnym.

Mi chiedo perché lo abbia fatto. (Zastanawiam się dlaczego to zrobił.)

Uwaga! Ta zasada dotyczy nie tylko “perché”, ale ogólnie zdań z pytaniami zależnymi – nie stawiamy w nich przecinka! Np.

Vogliono sapere quando partiamo. – Chcą wiedzieć, kiedy wyjeżdżamy.

Przed „perché” stawiamy przecinek, kiedy oznacza ono „ponieważ”, zwłaszcza, jeśli łączone części składowe zdania są długie.

Nie stawiamy przecinka, kiedy „perché” występuje w pytaniu zależnym.

Mi chiedo perché lo abbia fatto. (Zastanawiam się dlaczego to zrobił.)

 

NÉ…NÉ / SIA…SIA / O…O

Użycie przecinka w konstrukcjach typu né…né, sia…sia, o…o zależy od tego, jak daleko od siebie „lądują” dwie części konstrukcji. Jeśli blisko, przecinka nie stawiamy; jeśli dalekoowszem.

A causa del tempo non abbiamo potuto né giocare a tennis né fare passeggiate. (Z powodu pogody nie mogliśmy ani grać w tenisa, ani chodzić na spacery.)

Tessa aveva gran mal di testa perciò non voleva né mangiare né bere. (Tessę bardzo bolała głowa, przez co nie chciała ani jeść, ani pić.)

O andiamo o rimaniamo. (Albo idziemy albo zostajemy.)

Non è né carne né pesce. (Ni to pies ni wydra.)

Ale:

Sia che tu prenda l’autobus, sia che tu venga a piedi, ricordati l’ombrello!  (Zarówno jeśli przyjedziesz autobusem, jak i jeśli przyjdziesz pieszo, pamiętaj o parasolu!)

 

 

Zdecydowanie NIE używamy przecinka w następujących sytuacjach:

między podmiotem, a czasownikiem (chyba, że zaraz po podmiocie otwieramy zdanie wtrącone)

Marta studia con me. (Marta studiuje/uczy się ze mną.)

Marta, che è una bella ragazza, studia con me. (Marta, która jest ładną dziewczyną, uczy się/studiuje ze mną.)

między czasownikiem, a dopełnieniem

Vedo Luisa. (Widzę Luisę.)

Telefono a mio fratello. (Dzwonię do mojego brata.)

między rzeczownikiem, a opisującym go przymiotnikiem

 

 

 Na koniec jeszcze taka ogólna zasada. Interpunkcji, we wszystkich językach, należy używać „z głową”. Co za dużo, to nie zdrowo. Przecinka nie należy wciskać wszędzie tam, gdzie robimy pauzę podczas mówienia. Słowo mówione i pismo rządzą się różnymi prawami. Z drugiej strony warto pamiętać, jak bardzo przecinek może zmienić sens zdania. Może nawet „uratować życie” ;)

interpunkcja język włoski

Poza tym należy jeszcze zaznaczyć, że często wybór takiego czy innego znaku interpunkcyjnego dyktowany jest czynnikami stylistycznymi, czyli zależy od tego co i jak chcemy przekazać. Niektórzy autorzy w swoisty sposób wręcz bawią się interpunkcją, olewając jakiekolwiek zasady.

Jeśli macie jakiekolwiek uwagi lub wątpliwości, czekam na komentarze. Dajcie znać, czy to, co napisałam ma ręce i nogi, czy w jakimś stopniu przybliżyło Wam sferę włoskiej interpunkcji.

A jeżeli chcielibyście jeszcze bardziej zagłębić się w meandry tego zagadnienia, polecam lekturę pozycji „La punteggiatura. Regole contro regole” Antonia Ribaldiego lub „Questo è il punto. Istruzioni per l’uso della punteggiatura” Franceski Serafini.

 

 

Źródła:

https://www.wloskinajezyku.pl/gramatyka/interpunkcja/

https://grammatica-italiana.dossier.net/grammatica-italiana-03.htm

https://comunicaresulweb.com/scrittura/punto-esclamativo-punto-interrogativo/

https://www.treccani.it/enciclopedia/virgola_(Enciclopedia-dell’Italiano)/

https://www.linkuaggio.com/2013/11/virgola-prima-o-dopo-del-ma-esempi-e.html

https://www.linkuaggio.com/2013/02/virgola-prima-della-congiunzione.html

https://www.grammatica-italiana.it/virgola.html

https://mauriziomercurio.weebly.com/uploads/1/2/7/3/12738644/norme_di_punteggiatura.pdf

https://www.accademiadellacrusca.it/it/lingua-italiana/consulenza-linguistica/domande-risposte/punteggiatura

https://salvatoreanfuso.com/2016/03/16/uso-della-virgola/

 

2 thoughts on “INTERPUNKCJA W JĘZYKU WŁOSKIM”

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Shopping Cart
Scroll to Top