wloski na talerzu 3 gotowanie

CYKL „WŁOSKI NA TALERZU” – CZĘŚĆ III: GOTOWANIE

Z poniższego wpisu dowiecie się (między innymi), co mówi Włoch, kiedy musi zetrzeć marchewkę, poszatkować cebulę albo ubić śmietanę, jakich przyrządów do tego używa, a także jak zinterpretować przepis kulinarny w języku włoskim.

Zaczniemy od kuchennych czynności oraz niektórych do nich stosowanych obiektów o podobnym brzmieniu.

PREPARAZIONE

Czyli co robimy z jedzeniem, zanim wrzucimy je do gara

lavare – myć

sbucciare – obrać ze skórki (togliere la buccia – usunąć skórkę)

pelare – oskubać, obrać; słówko to zasadniczo przyjęło się jako synonim sbucciare, choć nie jest to do końca właściwe, bo owoce i warzywa nie mają włosków, i peli (no chyba, że kiwi ;) ), tylko właśnie skórkę (la buccia)

sgusciare – obrać z łupiny  (togliere il guscio – usunąć łupinę), np. sgusciare l’uovo

snocciolare – drylować

rompere l’uovo – rozbić jajko

sbattere l’uovo – ubić jajko

battere la carne – rozbić mięso

tagliare – kroić (a cubetti/a dadini – w kostkę, a pezzetti – na kawałeczki, a tocchetti – na cząstki, a rondelle – na okrągłe plasterki, a fette – na plastry (affettare), a mezzelune – w półksiężyce) / il tagliere – deska (do krojenia) – “do krojenia” dodałam w nawiasie, ponieważ we włoskojęzycznym restauracyjnym menu możecie spotkać się z pozycją tagliere di formaggi, czyli deska/wybór serów

tagliuzzare – posiekać, pokroić na drobne kawałeczki

tritare – posiekać, rozdrobnić, zmielić (finemente/fino – drobno; grossolanamente – grubo) / il tritacarne – maszynka do mięsa, il tritaghiaccio – kruszarka do lodu, il tritatutto – malakser

macinare – zmielić (participio passato to macinato, stąd la carne macinata – mięso mielone)

frullare – zmiksować (stąd il frullato – koktajl) / il frullatore – mikser/ blender

grattugiare – zetrzeć / la grattugia – tarka

infarinare – obtoczyć w mące, oprószyć mąką

panare – panierować (panato – w panierce)

unire – połączyć (np. unire gli ingredienti – połączyć składniki)

aggiungere – dodać

salare – posolić

pepare – popieprzyć

condire – doprawić

spolverare (con) – oprószyć (np. spolverare con lo zucchero a velo – oprószyć cukrem pudrem)

versare – wlać, przelać

mescolare – mieszać, wymieszać

bagnare – namoczyć

montare la panna – ubić śmietanę (la panna montata – bita śmietana, często nazywana po prostu la panna)

setacciare – przesiać przez sitko

sciogliere – rozpuścić

COTTURA

Czyli metody zmiany stanu z „crudo” – surowy, na „cotto” – niesurowy/ ugotowany

friggere – smażyć na głębokim ogniu, na przykład tak, jak frytki; stąd zresztą patatine fritte, czyli dosłownie „smażone ziemniaczki”

soffriggere – podsmażać, stąd il soffritto, czyli podsmażony mix poszatkowanej marchewki, cebuli i selera naciowego

rosolare – przyrumienić

tostare – prażyć/ opiekać (tostare il pane – opiekać chleb) / il tostapane – toster

bollire – zagotować, ugotować we wrzątku (np. L’acqua bolle! – Woda się gotuje/ wrze!)

lessare – ugotować (teoretycznie różnica między bollire a lessare jest taka, że bollire powinno używać się, kiedy mówimy o gotowaniu we wrzątku, a lessare, kiedy gotujemy w wodzie o niższej temperaturze; w praktyce, w życiu codziennym tych dwóch terminów używa się zazwyczaj wymiennie, choć na przykład, o wodzie nigdy nie powiemy, że lessa, tylko bolle, a z kolei o ziemniakach czy jajkach mówimy patate lesse i uovo lesso)

cuocere – gotować (poddawać procedurze przetwarzania ze stanu surowego w “niesurowy”) (a vapore – na parze, a bagnomaria – poprzez włożenie rondelka z podgrzewaną/ gotowaną potrawą/ składnikiem do drugiego, większego z gorącą/gotującą się wodą (oświećcie mnie, jeśli to ma jakąś nazwę po polsku :D [EDIT: gotowanie w kąpieli wodnej – zostałam oświecona, dziękuję :)] ), a fuoco lento / a fiamma dolce – na małym (wolnym) ogniu, a fiamma moderata – na średnim ogniu, a fuoco vivo / a fiamma alta – na dużym ogniu)

stufare – dusić

scaldare – podgrzać

infornare – wstawić do pieca

spegnere il fuoco/la fiamma – wyłączyć ogień

sfornare – wyjąć z pieca

lasciar raffreddare – odstawić do ostygnięcia

scolare (la pasta) – odcedzić (makaron) / lo scolapasta – durszlak

OGGETTI DI CUCINA

Czyli co nam jest potrzebne w kuchni poza składnikami

sprzet agd po wlosku

il forno – piekarnik

la cucina a gas – kuchenka gazowa

il fornello – palnik / kuchenka

lo spiedo – rożen

la griglia – grill

il lavandino – zlew

il rubinetto – kran

lo scolapiatti – suszarka do naczyń

przyrzady kuchenne po wlosku

il mannarino – tasak

il mattarello – wałek

il mestolo – łyżka drewniana

la pentola a pressione – garnek ciśnieniowy

la pirofila – naczynie żaroodporne

lo schiaccia aglio – wyciskacz do czosnku

lo schiaccianoci – dziadek do orzechów

lo spremiagrumi – wyciskarka do owoców

l’apriscatole – otwieracz do konserw

l’apribottiglie – otwieracz do butelek

il cavatappi – korkociąg

MISURE E QUANTITÀ

Czyli ile czego kupić/ dodać

una bottiglia (d’olio, d’aceto, d’acqua, di birra) – butelka (np. oleju/ oliwy, octu, wody, piwa)

una bottiglietta – buteleczka/ mała butelka

una lattina (di birra, di coca cola) – puszka (piwa, coli; generalnie puszka zawierająca napoje)

una scatoletta (di tonno, di mais) – puszka (tuńczyka, kukurydza)

un vasetto (di yogurt, di marmellata, di miele) – kubeczek (jogurtu) / słoiczek (dżemu, miodu)

un pacchetto (di biscotti, di zucchero) – paczka (ciastek, cukru)

un sacchetto (di biscotti, di zucchero) – torebka (ciastek, cukru)

una busta (di patatine) – paczka (czipsów)

una bustina (di lievito in polvere) – paczuszka (proszku do pieczenia)

un tubetto (di maionese) – tubka (majonezu)

una tavoletta (di cioccolato) – tabliczka (czekolady)

un pezzo (di torta, di formaggio) – kawałek (ciasta, sera)

una fetta (di torta, di salame) – “plaster” tortu (po polsku raczej powiemy kawałek)/ salami

un mazzo (di prezzemolo) – pęczek (pietruszki)

un grammo – gram

un etto (di prosciutto, di salame) – 10 dag (szynki, salami); we Włoszech określenie un etto jest bardzo popularne – kiedy kupuje się coś na wagę nie mówi się “10 czy 20 dag”, ale un etto, due etti, tre etti itd…

un chilo (di sale) – kilogram (soli)

un litro (di latte)litr (mleka)

un mazzetto (di prezzemolo) – pęczek pietruszki

una foglia (di menta) – listek mięty

uno spicchio (d’aglio) – ząbek czosnku

una testa (d’aglio) – główka czosnku

RICETTE

Poniżej kilka przykładowych przepisów z włoskich książek kucharskich oraz garść przydatnych zwrotów, które (poza wcześniej wymienionymi czasownikami), można w nich znaleźć.

przepis w języku włoskim
przepis w języku włoskim
przepis w języku włoskim

l’ingrediente – składnik

a temperatura ambiente – w temperaturze pokojowej

a piacere – według smaku (np. salare a piacere – posolić według smaku)

quanto basta (często jako skrót qb!) – do smaku (np. sale qb – sól do smaku; czyli tyle, ile wystarczy, żeby było dobre )

tempo di cottura – czas gotowania

tempo di preparazione – czas przygotowania

livello di difficoltà – poziom trudności

servire

1) podawać, serwować – np. La vendetta è un piatto che va servito freddo. – Zemsta to danie, które serwuje się na zimno. ;) / Servire con delle fette di limone. – Podawać z plasterkami cytryny.

2) być potrzebnym (zawsze w trzeciej osobie) – np. Per fare questa torta non servono molti ingredienti. – Do zrobienia tego tortu nie potrzeba wielu składników.

Więcej na temat czasownika servire przeczytacie w tym wpisie: Czy „bisogno” to „potrzebuję? (i dlaczego nie)

guarnire – przystroić, przyozdobić – np. Guarnire con una fogliolina di menta fresca. – Przystroić listkiem świeżej mięty.

***

Mam nadzieję, że powyższy zbiór słówek przyda Wam się przy okazji Waszych włoskich kulinarnych eksperymentów. Gdybyście jednak mimo wszystko mieli trudności z rozszyfrowaniem jakiegoś przepisu, piszcie! – służę pomocą. Zapraszam również do lektury trzech pozostałych części cyklu „Włoski na talerzu” – Część I: Nazwy produktów spożywczych, Część II: W restauracji, Część IV: Powiedzenia.

Jeśli uważacie ten post za przydatny, bardzo proszę o komentarz z taką informacją ;), polubienie lub udostępnienie. Będzie mi bardzo miło! :)

Alla prossima!

12 thoughts on “CYKL „WŁOSKI NA TALERZU” – CZĘŚĆ III: GOTOWANIE”

    1. Bardzo dziękuję! :) Nigdy tej metody nie stosowałam w Polsce, także miałam z tym mały problem :P Jutro poprawię wpis.

  1. To jest kawał dobrej roboty.Nie wiem ile czasu zajęło Ci przygotowanie tego wpisu,ale to nie był zmarnowany czas.

    1. Dużo ;) Ale takie komentarze jak Twój wynagradzają mi wszelkie ewentualne niedogodności tym spowodowane :) Dzięki!

  2. Specjalnie się zalogowałem na tym badziewnym disqus by powiedzieć Ci „dziękuję”. Super wpis. Słonecznie pozdrawiam z Florencji (choć pogoda u nas pod psem :)

    1. Mam świadomość, jak bardzo dla niektórych odstraszający jest disqus, także tym bardziej mi miło :)) I zazdroszczę pobytu we Florencji, to jedno z moich ukochanych miejsc. Pozdrawiam również! :)

      1. Jeszcze może zasugeruje komuś kto zagląda w komentarze, ze super opcja na naukę z przepisów jest czytanie ich na stronie giallozafferano.it

        Przepisy są solidne.

        1. To prawda! Warto z resztą nie tylko je czytać, ale i wprowadzać w życie :D Sama często korzystam. A pod kątem nauki języka wielkim plusem Giallo Zafferano jest bardzo szczegółowy opis obrazkowy przepisów, praktycznie do każdego nawet najprostszego kroku jest zdjęcie, także łatwo się domyślić znaczenia poszczególnych słów czy fraz :)

          1. Na razie jestem na etapie czytania i szukania czegoś dla siebie, ale jutro zabieram się po raz pierwszy za jak to zgrabnie określiłaś „z całym szacunkiem do tego dania – papkę kukurydzianą”. Przyjedzie niedługo mój ojciec wiec czymś go muszę ugościć :) . Pizza di farina integrale con gorgonzola, scalogne e mori to tez zaskakująco ciekawe połączenie. Zupełnym przypadkiem natknąłem się na to w jednym barze, spróbowałem i bardzo mi smakowało. Pozdrawiam

  3. grazie mille! wszystkie posty z cyklu na talerzu są świetne! zgadzam się z opinią na temat giallozafferano :)

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Shopping Cart
Scroll to Top